Macaristan ve hamamlar şehri Budapeşte!

Macaristan’ın başkenti Budapeşte, aslında Buda ve Peşte adında iki ayrı bölümden oluşuyor. Tuna’nın düz olan bölümü Peşte, tepelik olan kısmı Buda. Daha çok turistik alanların olduğu yer Peşte, halkın daha çok yaşadığı yer Buda.

Geçmişte Roma ve Osmanlı imparatorluklarının hâkimiyetinde kalmış Budapeşte zengin tarihi birikime, göz alıcı mimariye sahip zarif bir şehir.

Termal kaynakları nedeniyle “Hamamlar Şehri” adıyla da anılan başkent; II. Dünya Savaşı’nda Naziler’in, savaş sonrası dönemde Sovyetler’in etkisinde kalsa da kültürel birikiminden ve etnik çeşitliliğinden taviz vermemeyi başarmış.

1988 yılında cumhuriyet ilan edip batıyla ilişkilerde normalleşmeye giden Macaristan 2004 yılında Avrupa Birliği'ne katılmış.

BUDA (BUDİN) KALESİ

Buda Kalesi, ilk olarak 1265 yılında inşa edilmiş. Ancak günümüzdeki Barok mimarinin öne çıktığı şeklini ağırlıklı olarak 1749-1769 arasındaki yeniden yapım çalışmaları sonucunda kazanmış. 1849 yılında inşa edilen kale, günümüzde turistik bir cazibe noktası haline gelmiştir. Surları, hapishaneleri ve kontrol noktaları ilk gün ki gibi görülebilir haldedir.

Geçmişte kraliyet sarayı olarak kullanılan kale günümüzde kentin önemli müzelerine ev sahipliği yapıyor.

PARLAMENTO BİNASI

Parlamento Binası, Gotik mimarisinin yansıtıldığı şehrin en yüksek ve en büyük yapısıdır. Avrupa’nın en eski yasama binası özelliğine sahip olan yer ayrıca Macaristan Ulusal Meclisi’ni de içinde barındırıyor. İnşası 1904yılında tamamlanan yapının iç süslemelerinde 40 kilo altın ve 240 kadar heykel kullanılarak görkemli hale getirilmiş. Bunun yanı sır 691 odalı olan binanın 10 avlusu ve 27 tane girişi de yapının devasa büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

AZİZ STEFAN BAZİLİKASI

Parlamento Binası inşa edilinceye kadar 96 metre yüksekliğindeki kubbesi sayesinde kentin en yüksek binası olarak anılan Aziz Stefan Bazilikası, 1851 yılında inşa edilmeye başlanmış.

1868’de kubbesinde meydana gelen çöküntü yüzünden yapım süreci uzayan bazilika ancak 1906 yılında tamamlanabilmiş. Tasarımı Jozsef Hilfd tarafından yapılan dini yapının inşa sürecini, usta mimar 1867’de vefat edince Opera Binası’nda da imzası olan Miklos Ybl üstlenmiş.

Asansör vasıtasıyla çıkılabilen kubbesinden konuklarına enfes bir kent manzarası sunan Neo-Rönesans stilli bazilika tavan süslemeleri ile hayranlık uyandırıyor. Ayrıca hazine bölümünde adını aldığı Macar kralının kutsal sayılan sağ eli de dâhil olmak üzere pek çok dini eşya sergileniyor.

ZİNCİR KÖPRÜSÜ

Macar dilinde ‘’Lanchid’’ olarak adlandırılan Zincir Köprü, şehrin simgesi sayılıyor. Buda ve Peşte kısımlarını birbirlerine bağlayan Tuna Nehri üzerine kurulmuş bu taş köprü; İstanbul’da ki Boğaz Köprüsü’ne benziyor. Güzel manzarasının yanı sıra köprüde farklı olarak giriş kısımlarında Janos Marschalko tarafından eklenmiş aslan heykelleri dikkat çekiyor.

Şehirde yaygın bir efsaneye göre, William Clark yaptığı köprüye o kadar güvenmiş ki, köprüde herhangi bir kusur ortaya çıkarsa köprüden aşağı atlayarak intihar edeceğini söylemiş.Bir gün küçük bir kız çocuğu, aslanların ağzında dilin olmadığını söyleyince Clark, köprüden aşağı atlamış.

GELLERT TEPESİ

Aziz Gerard heykeli tepeye de adını veriyor. Peki, kim bu Aziz Gerard: Ülkeye Hristiyanlığı getiren bir papaz. Pagan isyanı sırasında bu tepeden aşağı atılarak öldürülüyor. Bu yüzden dolayı da tepeye onun adı veriliyor. Bu tepenin adı Osmanlı zamanında ise Gürz İlyas Bayırı olarak adlandırılıyor. Gürz İlyas, Gül Baba gibi Kanuni Sultan Süleyman ile birlikte savaşmış iki derviş.

Gellert Tepesinde Elizabeth Köprüsü’ne bakan Aziz Gellert’in Anıtı bulunuyor

Macar Heykeltıraş Kisfaludi Strobl tarafından yaratılan Özgürlük Anıtı, Gellért Tepesi üzerindeki en görkemli eser konumunda. Sağ tarafı ilerlemeyi sol yanı ise şeytanı temsil eden heykel, Sovyetler’in kenti Nazi işgalinden kurtarmasını simgelemesi için 1947 yılında dikilmiş.

GÜL BABA TÜRBESİ

Budapeşte'nin merkezinde Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman'ın bütün seferlerine katılan Gül Baba türbesi bulunuyor. Türk Caddesi ve Gül Baba Sokağının kesiştiği yerde bulunan ve şehri tepeden gören türbenin inşa edildiği alan, Macarlar tarafından Rozsadomb (Gül Tepesi) olarak anılıyor. Gül Baba Türbesinin en dikkati çeken özelliği, sandukanın bulunduğu alandaki gül kokusu. Ziyaretçileri türbenin girişinde Gül Baba'nın heykeli karşılarken, Türk kültüründe önemli bir yer bulunan iki çeşme de türbenin bulunduğu bahçede yer alıyor. Ünlü Türk Seyyahı Evliya Çelebi'nin naklettiğine göre Gül Baba'ya bu lakap, külahında daima bir gül olduğu için verilmiş.

TUNA NEHRİ KIYISINDAKİ AYAKKABILARIN ESRARI

Tuna Nehri kıyısında bulunan ayakkabılar, İkinci Dünya Savaşı esnasında Nazilerin zulmüne uğrayan Yahudiler anısına yapılmıştır. Tasarımı Can Togay tarafından yapılan ayakkabı fikrinin heykeltıraşı Gyula Pauer’dir. Heykeller 2005 yılından beri Tuna Nehri kıyısında durmaktadır.

Oldukça hüzünlü bir anın sembolleştirildiği bu noktada; genç, yaşlı, çocuk demeden katledilenlerin Yahudilerin hikâyesi yer alıyor. Budapeşte Parlamento Binası’nın önünde yer alan ayakkabılar, 2016 yılında ‘’ Dünyanın en iyi ikinci halk heykeli’’ olarak bir ödül almıştır.

Birçok kişi için bir fotoğraf çekilme noktası olsa da Nazi işgali esnasında insanlar burada ayakkabıları çıkartıldıktan sonra kurşuna dizilmiştir. Bu hikâyenin bir sembolü olarak yaşananların unutulmaması adına ayakkabılar bu şekilde Tuna Nehri Kıyısı’na yerleştirilmiştir.

TİMEWHEEL KUM SAATİ

Timewheel, City Park’ta bulunan dünyanın en yüksek kum saatidir. Ağırlığı 60 ton olup, yüksekliği 8 metre kadardır. Yukarıdan aşağıya doğru yıl boyunca akan kumların yönü, yılbaşı günü değiştirilmektedir. Kum saatinin asıl yapılış amacı ise, Macaristan’ın Avrupa Birliği’ne kabul edilmesini anmaktır.

TERMAL HAMAMLARI

Şifalı sularıyla günümüze kadar 100 milyon ziyaretçiyi ağırlamış Budapeşte Termal Hamamları sıcağı sevenlere ve ısınmak isteyenlere yaz kış doğal sıcak suya sahip noktalardan biridir. Zaten ‘’Hamamlar Şehri’’ olarak bilinen şehirde bu oluşunun kökleri Roma İmparatorluğu dönemlerine kadar dayanmaktadır. 1913 yılından günümüze uzanan bu yolculukta sayısız kişinin ziyaret ettiği hamamda; 15 kapalı, 3 açık hamam, 10 buhar odası, sauna, spor merkezi, restoran ve SPA (Sanitas Per Aquas "suyla gelen sağlık") merkezi bulunmaktadır.

MACAR MUTFAĞINDAN ÖRNEKLER

Langos: Macar mutfağından bir tür kızarmış yassı ekmekdir. Langos hamuru; un, patates, süt, şeker ve tuz içerir. Gravyer peyniri, emmental peyniri (İsviçre kökenli sarı renkli, delikli, yarı sert bir peynir), ekşi krema, ve sarımsak ile servis edilir. İsteğe bağlı olarak mantar, lor peyniri, sığır eti, patlıcan, kefir ve lahana gibi malzemeler de eklenebilir.

Rakott krumpli: Macaristan’ın en sevilen lezzetlerinden biridir. Bu börek içerisinde sosis, yumurta ve patates bulunmakta.

Pörkölt: Uzun eriştelerle veya farklı makarna çeşitleriyle yapılan pörkölt, etli ve hamurlu lezzetlerden biridir. Domuz etiyle veya tercihen dana etiyle de yapılıyor bu yemek .

Töltött Kaposzta: Çok sevilen lahananın en lezzetli halini töltött kaposztada deneyebilirsiniz. Lahana dolması diyebileceğimiz bu lezzet ülkemizde de sıklıkla tüketildiği için bu tat size yabancı gelmeyecek.

Rantott Sajt: Kaşar pane.

Turos Csusza: Kremayla buluşan makarnaların domuz pastırmasıyla birlikte sunulduğu bir lezzettir.

Turogomboc: Lor peyniriyle yapılan kremalı hamur topları

Dobos torta: sünger kekin karamel ve çikolatayla birleştiği muhteşem bir tat.