Gastronominin merkezi San Sebastian

San Sebastian, İspanya’nın kuzeyinde, özerk Bask Bölgesi sınırları içinde yer alıyor. Şehrin Baskça adı Donostia. Çoğu haritada ve broşürde bu ada da rastlayabilirsiniz. İki ayrı şehir değil; ikisi de aynı yer. İspanya’nın Atlantik Okyanusu kıyısında Fransa sınırına oldukça yakın bir konumda bulunuyor. San Sebastián'da İspanyolca ve Baskça konuşuluyor. 200.000 yakın bir nüfusu var. San Sebastian bir yandan hem dillere destan gurme restoranları, hem de ‘Pintxo’ barların nefis Tapas (Meze) lezzetleri ile rakipsiz gastronomik deneyimler sunarken, diğer yandan pırıl pırıl parlayan Turkuaz denizi, altın kumsalları, etrafını çevreleyen yemyeşil tepeler ile adeta bir tabiat harikası.

CASCO VİEJO -TARİHİ ŞEHİR

Şehrin tarihî kısım (Casco Viejo) tamamen yürünerek gezilebiliyor. Şehrin çekirdeğini oluşturan eski tarihî kısmın sokakları çok daha dar, evler çok daha sıkışık. Plaza de Constitución Meydanında toplananların büyük kısmını gençler teşkil ediyor. Ellerinde Şişeleri taşkınlık yapmadan içkilerini yudumluyorlar.

TURKUAZ DENİZ ALTIN RENKLİ KUMSAL

Deniz, Tabiat, Gastronomi, Sanat ve Tarihin içiçe geçtiği San Sebastian, küçücük ama bir o kadar da güzel ve etkileyici bir Bask şehri. Kent üç Bölümden oluşuyor:

1- Şehir Merkezi ve Eski Şehir

2- Ondarreta (Concha Körfez'i Batısı)

3- Gros (Concha Körfez'i Doğusu)

Yüzyıllarca balıkçı kasabası ve ticaret limanı olarak kalan şehir, 19. yüzyılda İspanyol Kraliyet Ailesi’nin yazlık sarayının yapılmasıyla kimlik değiştirmiş. Popülaritesi artan şehrin, sahil boyunca inşa edilen “Belle Epoque”" Güzel Devir "stili ihtişamlı yapılarla cazibesi iyice artmış ve Avrupa aristokrasisinin yazlık tercihi olmuş.

Atlas Okyanusu kıyısında, Şehrin merkezindeki Playa de la Concha ve Playa de Ondarreta plajlarındaki mavi ve yeşilin birleştiği pırıl pırıl sularda deniz keyfi bir başka oluyor.

San Sebastian’ın en büyük koyu olan La Concha,Altın rengi kumsalı ve Turkuaz denizi ile, şehrin gün boyu çekim merkezi. Sabah erken saatlerde koşan ve yürüyüş yapanlar ile güne başlıyor, gün boyu denize girenler ile hep hareketli kalıyor. Bir diğer sahil şeridi ise La Zurriola plajının bulunduğu direk okyanusa açılan, Sörfçüler tarafından tercih edilen sahil şeridi.

MONTE İGUELDO TEPESİ

Zurriola, La Concha ve Ondarreta plajları aslında yan yana sıralanmış üç güzel kumsal. Ama Zurriola Plajı, Urumea Nehri ve Urgull Tepesi aracılığıyla La Concha’dan; La Concha Plajı ise büyük bir kaya parçası aracılığıyla Ondarreta Plajı’ndan ayrılmış. El pico del Loro dedikleri o kaya parçası sahil şeridi boyunca kesintisiz devam eden caddeyi de kesintiye uğrattığı için, bir tünelle bu dev kaya parçası delinmiş. Tam bu kayanın tepesinde Miramar Sarayı’nı (Palacio Miramar) görüyorsunuz. İspanya Kraliyet ailesi tarafından yaptırılmış müthiş güzellikte bir bina Ondarreta Plajı’nın sonunda şehrin bir diğer ünlü tepesi Monte Igueldo bulunuyor. Monte Igueldo tepesinden aşağı baktığınızda ise, ayaklarınızın altından Atlas okyanusuna açılan bir kuğu gibi gözüken San Sebastian’ın nefes kesici manzarası sizi büyüleyecektir.

Kırmızı Fünikülerle ağaçlar arasından İgueldo Tepesine çıkılıyor. Tepede bir gözlem kulesi ve 1900’lerin başında yapılmış tarihî bir Lunapark var.

PALACİO MİRAMAR SARAYI

San Sebastián bir doğa ve deniz şehri. Okyanusa kıyısı olduğu için sörfçülerin de en gözde mekânlarından.

San Sebastian, 16. Yüzyıldan itibaren İspanyollar için önemli bir deniz kuvvetleri limanı olmuş.

Kraliçe Maria Christina’nın deniz kıyısındaki kraliyet sarayı Palacio Miramar, günümüzde Maria Cristina Oteli olarak turizme katkıda bulunuyor.

MONTE URGULL TEPESİ

Urgull Tepesi’nin zirvesinde küçük bir kale (Mota Kalesi) ve şehrin çoğu yerinden görülebilen 12 metrelik bir İsa heykeli var. Heykel 1950’de yerleştirilmiş. Daha önce Rio de Janerio 'daki İsa Heykelinden, Beyrut'taki Meryem Heykelinden seyahat yazılarımızda söz etmiştik.

Kaleye otobüs ile çıkıyor. Tepedeki Kalemsi yapı, bir zamanlar şehrin güvenliğini sağlayan en önemli yapıymış. Pek çok kez kuşatılmış. İçinde küçük bir müzenin de olduğu Urgull Tepesi’den muhteşem bir şehir manzarası seyredilebiliyor.

PEİNE DEL VİENTO RÜZGÂRIN TARAĞI

İspanya’nın ünlü heykeltraşlarından Eduardo Chillida'nın La Concha plajının batı köşesinde kayalara gömülmüş demir parçalarından oluşmuş soyut heykeli Peine del Viento’ "Rüzgârın Tarağı" görülmesi gereken yerler arasında. Şehrin İkonu haline gelmiş bu Heykelin bulunduğu yerde zemine açılan deliklere eğilip insanlar Denizin sesini dinliyor.

AQUARİUM DONOSTİA

Deniz altı keşifleri için adres San Sebastian’ın ünlü akvaryumu Aquarium Donostia. Balıkların sizi 360 derece çevrelediği Cam kaplı Tünelde yürürken aşağıyı görebiliyorsunuz. Üstünüzden köpekbalıkları, dev kaplumbağalar geçiyor. Dev bir camın önüne koyulmuş sıra koltuklarda oturup dinlenirken akvaryumu ve deniz canlılarını izleyebileceğiniz bir yer de var. Akvaryumun yanı sıra dev balık iskeletleri, 700 yıllık Balina fosilleri ve antika teknelerin sergilendiği bir Deniz müzesi de bulunuyor.

LA PALOMA DE LA PAZ BARIŞ GÜVERCİNİ

Heykeltraş Nestor Basterretxea (1924-2014)'nın Şiddet karşıtı bu 7 metre yüksekliğindeki eseri Zurriola Plajında.

HİNT-AVRUPA DİLİ KONUŞAN BASK’LAR

Malum olduğu üzere İspanya'nın kuzeyi ve Fransa'nın güney batısındaki özerk bölgede yaşayan halka Bask denir. Bask Dilinin; Hint-Avrupa dilleri Avrupa'ya yayılmadan önce Avrupa'da konuşulan dillerden arta kalan tek dil olduğu söylenmektedir. Baskça; Dünyada hiçbir dille yakın akrabalığı bulunmamaktadır. İspanya'da Vitoria, Bilbao, Pamplona ve San Sebastian Fransa’da ise Bayonne, Biarritz ve Anglet; Baskların yaşadığı önemli şehirleridir.

GASTRONOMİ'DEN BİR SAYFA: PİNXTOS

San Sebastián, Bask yemeklerinin beşiği. Yüzlerce yıllık özgün lezzet geleneği ve dünyada kişi başına düşen en fazla Michelin yıldızlı restoranı ile San Sebastián, Avrupa sahillerinin en meşhur ‘Gurme Üssü’. Fransızların çıkardığı bir restoran değerlendirme sistemi vardır: “Michelin Yıldızı” diye. Tüm dünyada çok saygın bir Ölçü olarak kabul edilir: Michelin Yıldızı sahibi olmak.

Ancak lezzet olarak Michelin Yıldızlı yerlerden hiç aşağı kalmayan, sokak aralarındaki mekânlarda küçük restoranlar da var: İspanyolların “Tapas” dedikler meşhur Mezelerine Bask dilinde Pintxo (Pinço )deniliyor Bir dilim ekmek üzerine bir ya da birkaç malzeme koyarak hazırladığınız her şey Pintxo oluyor. Tapas ile Pintxo arasındaki tek fark şu: Tapas’ta malzeme ekmeğin üstüne öylece koyuluyor, Pintxo’da bir kürdanla tutturuluyor.

Et, balık, diğer Deniz ürünleri, kızartılmış ya da çiğ sebzeler, zeytin, peynir… Aklınıza hayalinize gelebilecek her şey olabilir.

İspanya’da Bask restoranları ve Pintxos barları oldukça ünlü. Basklar genellikle içkinin yanında bedava ya da ucuza verilen İspanyol tapasına göre, çok daha kaliteli malzemelerle ve çeşitli şekillerde yapılan ve haliyle daha pahalı olan Pintxos kültürü ile gurur duyuyorlar.

San Sebastián San Martin Market ve Gros Semtinde her Perşembe günü Pintxo Pote adıyla bir Pintxo alana bir İçki (Pote) bedava veriliyor.

İSPANYOL MUTFAĞI

-“Baharatlı patates" anlamına gelen Patatas bravas; İspanya'ya özgü bir yemektir. Tipik olarak, yaklaşık iki santimetrelik küpler halinde kesilmiş, daha sonra yağda kızartılmış ve baharatlı bir sosla sıcak servis edilen beyaz patateslerden oluşur.

-Tavuk fajita; İspanyol mutfağının en lezzetli ve en damak tadımıza uygun yemeklerinden biri fajita. Mis gibi kokusuyla sofraya çıkması bile başlı başına bir acıkma sebebi oluyor, dileyenler kırmızı et, dileyenler beyaz et, dileyenlerse deniz ürünlerinden onu hazırlayabiliyor.

-İspanyol omleti tortilla

-Empanada; İspanya, Orta Amerika, Filipinler ve başta Şili, Arjantin, Paraguay, Uruguay, Peru, Bolivya, Kolombiya, Ekvador ve Venezuela olmak üzere Güney Amerika'da içi doldurularak yapılan ve yenen bir börektir.

-Gazpacho, çiğ sebzelerden yapılan soğuk servis edilen ve genellikle domates bazlı olan İspanya'nın güney bölgesinde keşfedilmiş ve dünyaca kabul görmüş bir çorba çeşidi.

-İstiridye mantarlı tapas

-Kiş(quiche);Fransızların tok tutan ve aklınıza gelebilecek çeşitli sebze ve şarküteri ürünleriyle hazırlanabilecek hamur işi kabartma tozu içermeyen çıtır tuzlu tart hamuru üzerine krema ve yumurtanın ağırlıklı olarak bulunduğu börek.

-Churros; kızarmış hamur tatlısı.

-Bizcocho; un, şeker ve yumurtadan yapılan ve bazen fırında kabartma tozu ile mayalanan bir kektir.

İSPANYA VE SAN SEBASTİAN'IN ANIMSATTIKLARI

-İspanya’nın adı Latince "hispaniae" "tavşanlar diyarı" kelimesinden gelir.

-İspanya deyince akla “Boğa güreşi” ve Flamenco gelir. Boğa güreşi Katalonya’da yasaktır.

-İspanya, futbol, basketbol, tenis, motor sporlarında, bisiklet, tavla, cirit ve sumo güreşinde şampiyonlukları toplayan ülke.

-İspanyolcada Arapça kökenli kelimeler vardır.

-İspanya Kralı Franco “Ben İspanya’yı 3-F ile yönettim” demiştir. 3 F: Futbol-Fiesta-Favola(Masal) Bazen3.F Fado (Portekiz asıllı arabesk müzik) olabiliyor.

-İber yarımadasının güney ucunda yer alan Cebelitarık, bir İngiliz toprağı. Avrupa’da bir İngiliz sömürgesi Cebeli Tarık; tam bir kara para aklama noktası. Dünyanın her yerinden yeni milyarderler buraya geliyor ve dakikalar içinde İngiliz vatandaşı oluyorlar.

-İspanya zeytinde dünya birincisi.

-İspanya’nın sembol yiyeceği “Paella” içeceği de “Sangria”...

-İspanya “tomatina" domates atma festivalinin anayurdu.

-1928'de Atatürk; İspanya kralı Filip’e mektup yazar ve ünlü şairimiz Yahya Kemal’i de elçi olarak Madrid’e yollar. Kral; Yahya Kemal’ çok güzel bir rezidans tahsis eder: o meşhur 'zil, şal, gül' şiirini Yahya Kemal İspanya Endülüs’te yazar.

-İspanyolların 12.30 ile 16.30 arası Siesta denilen öğle tatilleri vardır.

-İspanya; eşcinsel evliliklere izin veren üçüncü Avrupa ülkesi

-İspanya’da çok çeşitli diller konuşuluyor. Kastellano(resmi dil, Madrid kökenli), Katalanca (Barselona ve katalan bölgesi dili), Baskça (Fransa sınırındaki bask bölgesinin dili) ve Galiçya (Portekiz’in kuzeyindeki kelt kökenli insanların kullandığı)

-İspanya elektriğin %40'ını rüzgârdan sağlayarak çağdaş bir ülke örneği olmuştur.

-İspanya: Avrupa’da Norveç, Finlandiya, Fransa ve Almanya’dan sonra silah satışını durduran 5.ülke oldu.

-İspanya; Tenis sporunda ekol bir ülkedir.

-Picasso, Dali gibi ressamların ana vatanıdır.

-İspanya’nın Bask bölgesinin yıldızı San Sebastián, 2016 Avrupa Kültür Başkenti.

-Picasso’nun “Guernica” eserine ilham vermiş Guernica kasabası San Sebastian’a 1 saat uzaklıkta. Guernica,1937'de İspanya İç Savaşı sırasında Nazi Almanyasına ait uçakların Guernica'yı bombalamasını anlatan anıtsal tablo.

-Bask içkileri: Txakoli beyaz şarap-Patxaran likör ve Şarapla Kolanın karışımı Kalimotxo

-Uluslararası San Sebastian Film Festivaline de Ev sahipliği yapıyor. 1980'lerde "Muhsin Bey " Filmi San Sebastian büyük ödülünü almıştı bu festivalde.Eylül ayında yapılan bu Festival'de Altın & Gümüş İstiridye ve Donostia Onur ödülleri sahiplerini buluyor.

-San Sabastian Haziran’da Klasik Müzik Festivali, Temmuz’da Caz Festivali, 80’li yılların başında Eta gerillalarının her akşam bir çöp kutusuna bomba bıraktıkları bir şehir.

-Trenle geldiğinizde istasyondan indikten hemen sonra karşınıza çıkan Nehir değil, denizin içeri çekilmiş halidir.

-Estetik ve mimari açıdan oldukça güzel olan Köprülerin bazılarının üzerinde altından heykeller var.

-Her yıl 20 Ocak tarihinde Tamborrada adlı Festivalde Belediye Başkanı tarihi Eski Şehirde bayrağını göndere çeker ve 24 saat boyunca şehirde davul sesleri duyulur.

-Her Ağustos ayında ise "Semana Grande" "Büyük Hafta" kutlanıyor.

-İspanyol 1.liginde Real Sociedad adlı bir futbol takımı var.

-Eyfel Kulesinin mucidi Gustave...

Eiffel'in San Sebastián'da yaptığı işler:

1 - Tren İstasyonunun metalik iskeleti

2 - Şehrin Bulvarındaki Müzisyenler Köşkü

3 - Ormait Tezui Köyünün Tren Köprüsü

-Pasteis de Nata denilen muhallebili ve milföy hamurlu Bask Pastası - Gateau Basque – Pastel de Vasco; tadı ve yemesi oldukça hafif olan kalorisi yüksek bir Tatlı.

-Bir çeşit elma şarabı (Cidre) olan Bask’ın milli içkisi Sagardotegi; tadını daha iyi vermesi için bardaklara yüksekten köpürterek doldurulup içiliyor.

-Bask Beresi: Tüm dünyada Fransa ile özdeşleşen ve genellikle ressamların giydiği bere Bask halkının ve özellikle de köylülerinin milli kıyafeti ve hemen tüm yaşlılar bu bereyi (siyah ya da kırmızı) giyiyorlar.

-Sosyal medyada “Sebastian” çılgınlığı var: “Söyle Sebastian…” ile başlayan sözlerden herkes kendini yansıtanı seçiyor, kimi aşk acısına atıfta bulunuyor, kimi sınavlardan dert yanıyor. Ama herkes derdini Sebastian’a anlatıyor, “O”nun üzerinden mesaj gönderiyor. Aslında Sebastian ismi bize çok yabancı değil. Birçok filmde uşak rolünde oynayan karakterlerin ismiydi Sebastian. Hatta kitaplarda bile uşak rolündeydi.

-Hande Yener’in “Sebastian” isimli bir şarkısı var.