X 20

"Yeşilçam dünyada halkın yapısını oluşturduğu tek sinema"

OnurAkayMedya/Özel Röportaj - Mühendis ve yazar İlker Mutlu kimdir? Sinema ve yazarlık tutkusuyla Yeşilçam'ın izinde bir mühendis İlker Mutlu, OnurAkayMedya köşe yazarı Tuğçe Vural'la Yeşilçam üzerine özel bir söyleşi yaptı.
 Tarih: 22-03-2024 11:36:05

Röportaj: Tuğçe VURAL/OnurAkayMedya

Merhabalar İlker hocam, benimle görüşmeyi kabul ettiğiniz için teşekkürler öncelikle! Sizi sizin gözünüzden dinleyebilir miyiz, kimdir İlker Mutlu?

1972’de Samsun’da doğdum. Eğitim ve öğretimimi üniversiteye kadar Samsun’da tamamladım. Üniversiteyi Eskişehir’de okudum. İnşaat mühendisiyim. Üniversite yıllarımda sinema dergilerinde yazmaya başladım. Çoğu dergide yazdım ama yaklaşık on beş senedir Sekans Dergisi’nde yazıyorum. Belediyede memur kadrosunda mühendisliğe devam ediyorum. Aynı zamanda yazma ile de uğraşıyorum. Sinemadan kopmamak adına hem okumalarımı yapmaya, hem de izlemelere devam ediyorum. 3 tane kitabım var. Bir Mühendisin Sinema Eğitimi, Gölgeni Ardına Al ve Bir Yeşilçam Tarihi: Görünmeyen Adamın Peşinde… Gölgeni Ardına Al bir roman ancak diğer ikisi sinema kitabı. Bunların haricinde 13 tane de çevirim var; felsefe, roman, sinema kitapları gibi… 2017’den bu yana Samsun Sinema Topluluğu’nda film gösterimleri yapıyoruz. Çarşamba akşamları film gösterimleri yapıyoruz. Samsun Sinema Derneği’ni kurduk bu sene. Topluluk çalışmaları sırasında Samsun’da film sektöründe çabalayan birçok genç olduğunu öğrendik. Deniz Mıdık var mesela, Samsunlu ve 12 yaşından beri filmler çekiyor. Şu an Galatasaray Üniversitesi’nde okuyor. Adana’da En İyi Kısa Film Ödülü’nü aldı, festivalleri dolaşıyor. Derneği kurmamızın amacı bu; Samsun’da sinema ile uğraşan insanları önce ülke çapında sonra ise Dünya çapında duyurmak.

Bir mühendis olarak sinema ve yazarlık serüveniniz nasıl başladı?

Ben Samsun Anadolu Lisesi mezunuyum. Bizim zamanımızda 7 sene sürüyordu Anadolu Lisesi eğitimleri. Ailenizden daha çok oradaki insanları görüyordunuz. Eve girmemiz dokuzu buluyordu. Bu insan grubu içerisinde çeşitli uğraşları olanlar vardı. Bizim o dönemde sinema konuşup tartıştığımız bir sürü arkadaşımız vardı. Bunlardan birisi, Savaş Arslan, şu anda İzmir Dokuz Eylül’de profesör. O, ben Eskişehir’de okurken Gece yarısı Sineması diye bir dergi çıkaracaklarını ve ona dahil olmamı söyledi. Ben dedim ki benim daha önceden böyle bir şeyim yok, nasıl yapacağız? Konuşuyoruz ya aynı şekilde dedi ve başlayış o başlayış… O şekilde devam etti, gittikçe kendimi geliştire geliştire kitaplar okuyarak, çeviriler yaparak, filmleri inceleyerek bugüne kadar geldik. 31 senedir yazıyorum. Bir insanın sadece mesleğini yapması kötü bir şey, robotlaştırıyor bir süre sonra. Mesleği de destekleyebilecek bir hobiniz olabilir. Bu olursa eğer o zaman robota dönmüyorsunuz, yaşayan bir insan oluyorsunuz.

Ben bir İngilizce öğretmeni olarak şunu merak ediyorum; çeviri yapmak mı zor yoksa direkt Türkçe yazmak mı zor?

Çeviri yapmak daha zor çünkü Türkçe anadilimiz olduğu ve okuyan insanlar olduğumuz için belli bir pratiği kazanıyorsunuz ve yazma konusunda ilerliyorsunuz. Mesela son kitabım diğer ikisinden kesinlikle daha iyi! Çünkü her yaptığın iş bir öncekinden daha iyi oluyor. Mesela ben dört tane kısa film çektim ama bence sonuncusu diğerlerinden daha iyiydi. Hala yolun başındayız. Çünkü ben bir sinema yazarı olarak kendimi eğitmiş olabilirim ama okulunu okuyarak ya da bir yönetmenin yanında alaylı olarak öğrenmek farklı bir şey. Onu yapan adam iyi film çekebilir. Biz sadece deniyoruz ve doğru yolu bulmaya çalışıyoruz.

Peki, son kitabınız Yeşilçam tarihiyle ilgili; neden Yeşilçam?

Yeşilçam tarihi üzerine yazma gereği hissettim çünkü bu benim uzmanlaştığım bir alan. Genelde Türk filmleri üzerine yazıyorum. Yabancı filmler üzerine de tabi ki yazıyorum ama bizim sinemamızı araştırdığım zaman özellikle Yeşilçam’ın kurulduğu 1950 ile 1960 arasının neredeyse hiç yazılmadığını fark ettim. Çok az kitap var. Mesela Savaş Arslan, Türk Sineması’nın bütün tarihini yazdı, onun kitabında geçiyor. Onun dışında bu konuda yazmış tek bir kişi var benim bildiğim; Engin Ayça. Engin Ayça’nın bir kitabı var Şu Sinema Dedikleri diye, kendi sinema yazılarından derlenen. Orada çok geniş bir yer ayırmış 50lere ve Yeşilçam’ın nasıl kurulduğuna ama benim kitabım sadece o döneme odaklanıyor.

Peki, Yeşilçam’ı araştırırken en çok dikkatinizi çeken neydi?

Yeşilçam çok kendine özgü bir oluşum, en çok dikkatimi bu çekti. Bir benzeri yok onun. Dünyada halkın yapısını oluşturduğu tek sinema. Bunu biraz açarsak, Yeşilçam bir film çekeceği zaman halkı düşünüp yapıyordu. Kitapta bunu detaylı olarak anlattım. Yeşilçam’ın kurulduğu zaman, Demokrat Parti’nin seçimleri alıp Türkiye’yi değiştirmeye başladığı zaman. O dönem her yere yol gidiyor, hizmet gidiyor. Bir nevi atılım ama farklı bir yaklaşım var o dönem. Modernlik geliyor ülkeye. Modernlik ilerledikçe en küçük birimlere, kasabalara kadar sinemalar da gitmeye başlıyor. Osmanlı Dönemi’nde dahi Samsun’da birçok sinema olduğu söyleniyor. Eskiler bir sürü sinema sayıyorlar. Mesela Konak Sineması vardı en yakın zamanda, kapandı. Tamamı bir sinemaydı; üstü balkon altı salondu. İnsanlar artık sinemaya gitmiyorlar, dijitalde izliyorlar. Kolay bir şey değil sinemaya gitmek artık. Konuya dönersek, her yere sinemalar ulaşınca bunları yönetebilmek için ayaklar kuruldu. Adana, Samsun gibi… Dağıtım merkezleri yani ayak dediklerimiz. Duru Film’in Samsun’da kocaman bürosu vardı. Bölgedeki insanların taleplerine göre dağıtımcılardan merkezlere filmler gelirdi. Yeşilçam’ı oluşturan bu oldu. Zaman içinde bir sürü film şirketi kuruldu. Beni Yeşilçam’a çeken de bunlar oldu. Özetlersem, nevi şahsına münhasır olması ve kuruluşu döneminden bahsedilmemiş olması dikkatimi ve ilgimi çekti. Ben günümüzde zaman zaman küçümsenen filmlerin yapım hikayelerini dinledim, inanılmaz! Çok zorlu koşullar, tek seferde çekmek zorundasın, film içinde film çekiyorlar çünkü Anadolu’daki dağıtımcı ben bu filmi şu tarihte istiyorum diyor. Bitireceksin ki gönderesin; dublajı var, basılması var, çekilmesi var… Yani bunlar bir nevi kahraman adamlar! Yeşilçam’da çok farklı hikayeler de var, sadece zengin kız fakir oğlan değil mesele. Son kitabım Yeşilçam’ın kuruluşunu anlatıyor ve üç kitaplık bir serinin ilk kitabı, ikincisi yazılıyor şu anda. Ayrıca, bence Yeşilçam bizim hayatımız. Biz terör ortamında büyüdük. Evde eğlenmemizi sağlayan en önemli unsur televizyondu yani sinemaydı. Evde bizimle kalan büyüklerimiz de filmleri büyük bir dikkatle seyrettikleri için bizler de sevdik. Çocuk gördüğünü yapar çünkü. Öyle yorumlar yapardı ki babaannem, inanılmazdı! Babaannem bizi akşamları başına toplardı ve hikayeler anlatırlardı. Biz sokağa rahat rahat çıkabilir hale geldiğimizde bizi sinemaya götürmeye başladılar. Bir nevi teşekkür maiyetinde izlediğim filmleri gelir babaanneme anlatırdım. Beni sinemaya ve Yeşilçam’a taşıyan yolun başlangıcı da belki budur.

 

Yeşilçam’da en beğendiğiniz senarist ve yönetmen kim?

Bu sorunun cevabı zaman zaman değişiyor. Bir dönem Yılmaz Güney hayranıydım. Ne zaman ki Sekans’a girip daha farklı yazılar yazmaya başladım, Gökhan Erkılıç’ın da verdiği eğitimlerin etkisiyle yaklaşımımın değişmesi gerektiğini fark ettim çünkü her yönetmenin hatası vardı. Yılmaz Güney’in birçok filmini sevmekle birlikte ben Lütfü Akat’çıyım. Ben onun filmleri türündekileri yani sade sinemayı daha çok severim. Şu kişi Türkiye’nin en büyük yönetmenidir demek çok büyük bir laf!

Ben mesela Kerime Nadir’in romanlarından senaryolaştırılan filmleri çok seviyorum. Seven Ne Yapmaz’lar vs… Benim gözümde bir tür kahramandır Kerime Hanım çünkü 30'larda aşkı cinsellik kullanarak vs anlatma cesareti göstermiş. Romancının Dünyası kitabında uzun uzun anlatıyor. Siz Kerime Nadir hakkında ne düşünüyorsunuz?

O bahsettiğin filmler, bizim gençlerin daha çok eleştirdiği filmler. Ama durum o filmlerden ibaret değil. Kerime Nadir çok iyi bir yazar ve kelimeleri çok iyi kullanıyor. Onun kadar iyi diyalog yazan çok nadirdir ki diyalog yazmak çok zordur! Ama öte yandan şöyle bir olay da var: Kerime Nadir’in bazı romanları filmi çekildikten sonra romanlaştırılıyor. Bir romanı var, adamın babası evini kaybediyor kumarda. Oğlu da her gün gidip o evi seyrediyor sürekli. İnanılmaz güzel bir kitap. Kerime Hanım biraz daha özel ilgi gerektiren bir konu. O dönemki yazarlar grubunun bir dönem Yeşilçam’ı kurtardıkları bir gerçek. Ömrü boyunca senarist sıkıntısı çekmiş bir oluşum zaten Yeşilçam. 1949’da Vurun Kahpeye çekilene dek doğru dürüst senarist yok! 10 tane adam bir araya gelip senaryo yazmaya başlıyorlar. Bu nedenle romancılara başvuruluyor. Mesela Yeşilçam’ın ilk kurulduğu dönemde kahramanlık öyküleri yazan bir romancı var: Abdullah Ziya Kozanoğlu. Onun yarattığı kahramanlardan bir dolu film çekmişler. Benim kitabımda bahsettiğim Turan Seyfioğlu da o kahramanlardan birisi.

Neden Turan Seyfioğlu’na odaklandınız bu kitabı yazarken?

Ona odaklanmadım, Yeşilçam’ın 50-60 arası kuruluş dönemine odaklandım ama oradan bir simge seçmem gerekiyordu. Turan’ın hayat öyküsü aynı dönemlere denk geliyor. 50’de sinemaya giriyor, 60’ta ölüyor. Ne yapıyorum biliyor musun? İki öyküyü paralel işliyorum; 21’den itibaren Türk Sineması’nın tarihiyle aynı dönemlere denk gelen Turan’ın hayatını yani kırk yıllık dönemi paralel işliyor bu kitap. Turan’ın iletişimde olduğu isimler yani Ayhan Işık, Sezer Sezin, Lütfü Akat vb Yeşilçam’ı oluşturan isimler. O dönemde kim varsa geçiyor bu kitapta.

Peki, son olarak sormak istediğim şey şu. Sizin gözünüzden günümüz Türk Sineması ile Yeşilçam’ı kıyaslarsak, neler farklı neler aynı?

Bugünün Türk Sineması daha bireysel. Eskiden daha toplumsal konular işleyebiliyorlardı. Daha kalabalık insanlar, herkesin bir derdi var falan… Şimdi ise bireysel filmler öne çıktı. Herkesin bir derdi var. Bunalım içerisindeler. Yeşilçam’da ise senin bir derdin var ama zaten o dert toplumun derdi oluyor. Şimdikiler öyle değil. Filmde adamın derdi var, nasıl çözerim diye düşünüyorlar ama filmin sonunda o dertten çıkamıyorlar. Boğularak çıkıyorsun o filmden. Ama buna karşı değilim, yanlış anlaşılmasın. Bu filmler Antalya’da, Cannes’da ödüller alıyor. Bu anlayışın da yavaş yavaş yenilmesini düşünüyorum. Çünkü bir hikaye ödül alıyorsa herkes ondan yapmaya başlıyor. Dikkat et, ödül alan filmleri yan yana koy ve seyret. Neredeyse aynı hikaye... Bunalımdaki bir adamın o bunalımdan çıkamaması… Nasıl çıkar değil, nasıl çıkamaz, o anlatılıyor. Biraz da umut veren filmler olsun. YouTuber’ların komedi çekmesine de karşı değilim, umut vermeyi amaçlıyorlar sonuçta. Bir hikayenin filminin çekilebilir olmasını sağlayan şey çatışmadır, bence.

Son olarak söylemek istediğiniz bir şey var mı okurlarımıza?

Ben son kitabımda Yeşilçam bu filmleri neden çekiyor sorusunun cevabını verdim. Her şeyiyle, her yönüyle anlattım. Bu kitapta kimse o döneme dair bir eksik bulamaz, iddialıyım!  Serinin diğer kitaplarında yine sinemamıza dair atlanış, el değmemiş konuları ele almaya devam edeceğim. 

  YORUMLAR 0 Yorum YORUM YAP
Bu Haber'e ilk yorum yapan siz olun.
  FACEBOOK YORUM
Yorum
  DİĞER Özel Röportaj Haberleri
PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 38 33 2 3 92 26 102 +66
2 Fenerbahçe 38 31 1 6 99 31 99 +68
3 Trabzonspor 38 21 13 4 69 50 67 +19
4 Başakşehir FK 38 18 13 7 57 43 61 +14
5 Kasımpaşa 38 16 14 8 62 65 56 -3
6 Beşiktaş 38 16 14 8 52 47 56 +5
7 Sivasspor 38 14 12 12 47 54 54 -7
8 Alanyaspor 38 12 10 16 53 50 52 +3
9 Çaykur Rizespor 38 14 16 8 48 58 50 -10
10 Antalyaspor 38 12 13 13 44 49 49 -5
11 Gaziantep FK 38 12 18 8 50 57 44 -7
12 Adana Demirspor 38 10 14 14 54 61 44 -7
13 Samsunspor 38 11 17 10 42 52 43 -10
14 Kayserispor 38 11 15 12 44 57 42 -13
15 Hatayspor 38 9 15 14 45 52 41 -7
16 Konyaspor 38 9 15 14 40 53 41 -13
17 MKE Ankaragücü 38 8 14 16 46 52 40 -6
18 Fatih Karagümrük 38 10 18 10 49 52 40 -3
19 Pendikspor 38 9 19 10 42 73 37 -31
20 İstanbulspor 38 4 27 7 27 80 16 -53
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 34 24 7 3 77 31 75 +46
2 Göztepe 34 21 6 7 60 20 70 +40
3 Sakaryaspor 34 17 8 9 50 35 60 +15
4 Bodrumspor 34 15 7 12 43 22 57 +21
5 Çorum FK 34 16 10 8 55 36 56 +19
6 Kocaelispor 34 16 11 7 48 41 55 +7
7 Boluspor 34 15 11 8 33 35 53 -2
8 Gençlerbirliği 34 13 9 12 39 33 51 +6
9 Bandırmaspor 34 13 10 11 49 32 50 +17
10 Erzurumspor FK 34 12 11 11 30 34 44 -4
11 Ümraniyespor 34 12 15 7 40 47 43 -7
12 Manisa FK 34 9 12 13 40 40 40 0
13 Keçiörengücü 34 10 14 10 34 43 40 -9
14 Adanaspor 34 11 17 6 28 45 39 -17
15 Şanlıurfaspor 34 9 14 11 32 37 38 -5
16 Tuzlaspor 34 9 14 11 35 47 38 -12
17 Altay 34 5 25 4 16 76 10 -60
18 Giresunspor 34 2 28 4 16 71 7 -55
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 36 26 5 5 83 29 83 +54
2 Van Spor FK 36 24 6 6 63 37 75 +26
3 Bucaspor 1928 36 21 5 10 54 25 73 +29
4 1461 Trabzon FK 36 21 6 9 71 39 72 +32
5 Ankaraspor 36 15 8 13 45 35 58 +10
6 Yeni Mersin İdman Yurdu 36 16 10 10 50 36 58 +14
7 Beyoğlu Yeniçarşıspor 36 15 14 7 47 38 52 +9
8 Karacabey Belediye Spor 36 13 11 12 43 37 51 +6
9 Ankara Demirspor 36 15 16 5 43 46 50 -3
10 Diyarbekir Spor 36 12 15 9 39 41 45 -2
11 Kırklarelispor 36 11 14 11 33 41 44 -8
12 Altınordu 36 10 13 13 45 39 43 +6
13 Hes İlaç Afyonspor 36 10 14 12 25 38 42 -13
14 Serik Belediyespor 36 10 16 10 29 45 40 -16
15 Nazilli Belediyespor 36 11 16 9 38 57 39 -19
16 Zonguldak Kömürspor 36 11 17 8 41 57 38 -16
17 Kırşehir Futbol SK 36 5 23 8 38 76 23 -38
18 Bursaspor 36 6 22 8 28 64 23 -36
19 Adıyaman FK 36 4 25 7 28 63 19 -35
Takım O G M B A Y P AV
1 Kepezspor FAŞ 28 22 2 4 67 18 70 +49
2 Aliağa Futbol A.Ş. 28 19 0 9 60 18 66 +42
3 Ayvalıkgücü Belediyespor 28 15 6 7 40 25 52 +15
4 52 Orduspor FK 28 14 7 7 40 28 49 +12
5 İnegöl Kafkas GK 28 13 7 8 37 30 47 +7
6 Edirnespor 28 13 10 5 45 28 44 +17
7 Mardin 1969 Spor 28 12 11 5 40 34 41 +6
8 K.Çekmece Sinopspor 28 10 10 8 41 31 38 +10
9 Karabük İdmanyurdu Spor 28 10 13 5 27 44 35 -17
10 Artvin Hopaspor 28 9 12 7 33 29 34 +4
11 Talasgücü Belediyespor 28 10 14 4 34 45 34 -11
12 Kırıkkalegücü FK 28 8 15 5 31 42 29 -11
13 Gümüşhanespor 28 4 14 10 25 49 22 -24
14 Malatya Arguvanspor 28 3 21 4 21 57 13 -36
15 Tarsus İdman Yurdu 28 2 22 4 20 83 10 -63
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 09/08/2024 Alanyaspor vs Eyüpspor
 09/08/2024 Antalyaspor vs Göztepe
 09/08/2024 Bodrum FK vs Gaziantep FK
 09/08/2024 Çaykur Rizespor vs Başakşehir FK
 09/08/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 09/08/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 09/08/2024 Kasımpaşa vs Konyaspor
 09/08/2024 Samsunspor vs Beşiktaş
 09/08/2024 Sivasspor vs Trabzonspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 11/05/2024 Kocaelispor 0 - 2 Sakaryaspor
 11/05/2024 Erzurumspor FK 0 - 4 Eyüpspor
 11/05/2024 Boluspor 2 - 1 Çorum FK
 11/05/2024 Göztepe 1 - 1 Bodrum FK
 11/05/2024 Adanaspor 1 - 0 Bandırmaspor
 11/05/2024 Tuzlaspor 1 - 1 Gençlerbirliği
 11/05/2024 Şanlıurfaspor 2 - 0 Manisa FK
 10/05/2024 Giresunspor 1 - 2 Ümraniyespor
 10/05/2024 Keçiörengücü 1 - 1 Altay
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 27/04/2024 Malatya Arguvanspor 3 - 4 Talasgücü Belediyespor
 27/04/2024 Gümüşhanespor 2 - 4 Kepezspor FAŞ
 27/04/2024 Artvin Hopaspor 0 - 1 52 Orduspor FK
 27/04/2024 Mardin 1969 Spor 4 - 2 İnegöl Kafkas GK
 27/04/2024 Tarsus İdman Yurdu 1 - 1 Karabük İdmanyurdu Spor
 27/04/2024 Ayvalıkgücü Belediyespor 1 - 0 Edirnespor
 27/04/2024 Aliağa Futbol A.Ş. 6 - 3 Kırıkkalegücü FK
HABER ARŞİVİ
BİZİ TAKİP EDİN
  • YUKARI